Ostrzeszów

Posted on 20/01/16 | By WIEŻE CIŚNIEŃ

Wodociągowa wieża ciśnień, wybudowana w 1916 r.
Służyła mieszkańcom Ostrzeszowa i okolic, regulując poziom i ciśnienie wody. W wieży mieści się zbiornik o pojemności 250 m³.

Stację zbiorczą wody oraz stację pomp, sieć rur i wieżę ciśnień – mimo przerw spowodowanych walkami frontowymi – wybudowano w ciągu 9 miesięcy (decyzję o budowie wodociągów rada miejska podjęła w 1905 r., ale budowa rozpoczęła się parę lat później). Wieżę budowała firma Dittma Wolf sohn E.C. Eisenbeton AG z Wrocławia według projektu inż. Maxa Rosenquista. Wśród podwykonawców wymienia się 10 przedsiębiorstw, w tym 6 firm polskich. Koszt budowy wieży ciśnień wyniósł 266.000 marek. Uruchomienie zakładu wodociągowego nastąpiło 10 stycznia 1917r. Przed uruchomieniem wodociągu mieszkańcy Ostrzeszowa czerpali wodę ze studni, które znajdowały się na rynku, na placach i przy wylotowych ulicach. Od końca lat 70. wieża stopniowo traciła znaczenie, aż wreszcie w połowie lat 80. całkowicie zaprzestano jej eksploatacji. Większość urządzeń wymontowano.

Wieża ma podstawę na planie ośmioboku. Portal wejściowy składa się z 2 kolumn wtopionych w pilastry podpierające belkę z datą „1916”, powyżej znajduje się tympanon z gzymsem wyłożonym dachówkami, na którym widoczny jest ślad po usuniętym herbie – prawdopodobnie miejskim. Wieża zwieńczona jest dzwonowatą kopułą pokrytą dachówkami. Największą atrakcją wieży jest balkon okalający budynek na piątej kondygnacji. Tu, z wysokości ok. 30 m można podziwiać rozpościerającą się wokół panoramę Ostrzeszowa (całkowita wysokość wieży to 45,42 m). Kopuła wieży zwieńczona jest metalową kulą. Ma ona ok. 140 cm średnicy, a związana jest z nią ciekawa historia. W 1975 r., podczas burzliwej kwietniowej nocy został nadłamany metalowy maszt podtrzymujący kulę. Wtedy też okazało się, że sama kula wykonana z blachy cynkowej jest mocno zniszczona (była kilkakrotnie przestrzelona). Wewnątrz zaś zawierała hermetycznie zalutowaną puszkę. W puszce tej znajdowało się kilka numerów gazet z czasów budowy wieży: „Schildbergher Zeitung”, „Morgen Zeitung”, pieniądze w bilonie i w formie bonów oraz kartki na mięso, smalec i chleb). W puszce umieszczony został również napisany w języku niemieckim dokument o wymowie historycznej, dotyczący miasta w chwili oddania budowli. Z niego to można było się m.in. dowiedzieć, że w 1916 r. Ostrzeszów liczył 5374 mieszkańców, a burmistrzem miasta był dr Meyn. Dokumenty znalezione wówczas w kuli zostały zdeponowane w Muzeum Ziemi Ostrzeszowskiej. W to miejsce zaś do wnętrza kuli włożono nową puszkę z dokumentami mówiącymi o współczesnej (tj. 1975 r.) historii tej ziemi. Znajdują się one tam do dziś. Sama kula też została wymieniona – nową wykonano z blachy miedzianej. Zdjęcie kuli i ponowny montaż na kopule dachu wykonała „Dekarska Firma Ślęzak”. W 1998 r. wieża została wpisana do rejestru zabytków.

Informacje z artykułu Krzysztofa Zawady “Wieża w Ostrzeszowie”, opublikowanego w miesięczniku „Spotkania z zabytkami” nr 4 z 2002 r.

Ostrzeszów ok. 1918 r. – widokówka ze zbiorów Muzeum Regionalnego im. Wł. Golusa w Ostrzeszowie (skan: Bolesław Wojtyniak)