Lublin
Wieża ciśnień z ok. 1564 roku. Z oddalonego od Lublina ok. 4 km stawu Wrotkowskiego, na którym wykonane było ujęcie, tzw. „zajazie”, woda dostarczana była drewnianymi rurami, wykonanymi z sosnowych i dębowych pni. Poszczególne odcinki
łączone były żelaznymi tulejami (ok. 25 000 sztuk). Ta drewniana sieć wodociągowa liczyła ok. 5 km długości, z czego 3800 metrów miał wodociąg od stawu do wieży wodnej, 500 metrów od wieży do murów obronnych i ok. 700 m w obrębie miasta. Ważnym elementem tego staropolskiego wodociągu była powstała około 1564 r. wieża wodna, która zachowała się do naszych czasów. Najstarszy jej wizerunek można oglądać na sztychach Hogenberga z 1618 roku. Wieża znajdowała się w najwyższym punkcie miasta. Zbudowana była z łupanego kamienia wapiennego, tzw. siwaka, oraz z cegły, z czterospadowym dachem zwieńczonym chorągiewką. U podnóża baszty znajdował się rurmus, urządzenie do podnoszenia wody na wysokość ok. 20 metrów. Ze zbiornika w wieży woda spływała grawitacyjnie drewnianymi rurami do browarów, kamienic bogatych mieszczan, klasztorów, szpitala przy kościele Sw. Ducha, łaźni i publicznych studzienek miejskich. Wodociąg zbudowany przez mistrza Jana funkcjonował półtora wieku, do czasu szwedzkiego potopu. Wyliczono, że jego wydajność wynosiła 95.000 litrów na dobę. Zakładając, że Stare Miasto liczyło wówczas 3.000 mieszkańców, to na każdą osobę przypadało 32 lity wody.
Wieża stoi do dzisiaj na lessowej skarpie w murze ogrodu sióstr Urszulanek (pierwotnie Brygidek).
Tekst – H. Szyłkajtis, zdjęcia z archiwum MPWiK Lublin,
dostarczone przez DWE Media za zgodą MPWiK Lublin.
Wieża dzisiaj:
A tak wieża wyglądała kiedyś (rys. R. Jaruga):
Rurmus wtłaczający wodę do wieży:
——————————————————————————————————————–
Zdjęcia: Małgorzata Łoś, maj 2008 r.
Widok od strony klasztoru:
